Axioperiergos
Ας υποθέσουμε ότι βρισκόμαστε στην Ελλάδα είκοσι χρόνια πριν και ότι βγαίνουμε στο δρόμο για να ρωτήσουμε τυχαίους περαστικούς να μας πουν ο,τι γνωρίζουν γύρω από το χιπ χοπ. Σχεδόν κανένας, πλην μερικών… περίεργων νέων, δεν θα μπορούσε να μας απαντήσει. Αν και η ιστορία του ελληνικού χιπ χοπ είχε ήδη ξεκινήσει, η ξενόφερτη αυτή κουλτούρα ήταν παντελώς άγνωστη στο ευρύ κοινό. Είκοσι χρόνια μετά, το χιπ χοπ βρίσκεται παντού μέσα στη καθημερινότητά μας, είτε το ακούμε είτε όχι.
Από τα τραγούδια που πλέον παίζονται σε μεγάλη συχνότητα στους περισσότερους ραδιοφωνικούς σταθμούς, μέχρι και τις διαφημίσεις που έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν τις… ρίμες για να γίνουν «πιασάρικες». Από τα ατελείωτα graffiti στους δρόμους, μέχρι και τις ομάδες νέων που χορεύουν breakdance ακούγοντας επεξεργασμένα κομμάτια γνωστών DJ. Η μορφή αντίδρασης που γεννήθηκε πριν μερικές δεκαετίες στα γκέτο του Μπρονξ, έχει πλέον γίνει αγαπημένη μόδα των νέων και όχι μόνο.
Τι σχέση έχει όμως το graffiti ή ο χορός με το χιπ χοπ; Το χιπ χοπ δεν είναι μόνο η μουσική. Είναι μια γενικότερη κουλτούρα που αποτελείται από τέσσερα στοιχεία. Τα πρώτα δύο είναι το MCing και το DJing και αφορούν καθαρά το μουσικό κομμάτι. Οι MC’s, γνωστοί και ως rappers, είναι αυτοί που τραγουδούν, ενώ οι DJ’s είναι αυτοί που δημιουργούν τις παραγωγές και τις λούπες των τραγουδιών. Πέραν της μουσικής όμως, το hip hop έχει το χορευτικό του κομμάτι που εκφράζεται μέσω του Breakdance αλλά και το εικαστικό του κομμάτι που ονομάζεται Graffiti.
Το χιπ χοπ άρχισε να εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 στις υποβαθμισμένες περιοχές των μεγαλουπόλεων των Η.Π.Α. Το Μπρονξ της Νέας Υόρκης θεωρείται πως είναι η περιοχή που ουσιαστικά γεννήθηκε το χιπ χοπ. Στους… κακόφημους δρόμους της περιοχής, άρχισαν να συχνάζουν παρέες που έβαφαν τους τοίχους, έπαιζαν μουσική επηρεασμένη από τη Jazz και τη Soul όμως σε πιο γρήγορο ρυθμό, και χόρευαν με ένα διαφορετικό, για τα τότε δεδομένα, τρόπο.
Φυσικά, δεν μπορούσε… όποιος και όποιος να ενταχθεί στις παρέες και να συμμετέχει στις δραστηριότητές τους. Οι «συμμορίες» που γυρνούσαν στους δρόμους της Αμερικής αποτελούνταν αποκλειστικά από περιθωριακά άτομα, κυρίως Αφροαμερικάνους και Λατινοαμερικάνους οι οποίοι δημιούργησαν το χιπ χοπ ως μια μορφή αντίδρασης. Είτε μέσω των στίχων, είτε μέσω του χορού είτε μέσω των ζωγραφιών αντανακλούσε η ένταση και ο κοινωνικός αποκλεισμός που ένιωθαν οι συγκεκριμένοι άνθρωποι.
Η παρανομία βασίλευε μέσα στις συμμορίες που συχνά είχαν αρκετά βίαιες κόντρες μεταξύ τους. Η ύπαρξη ναρκωτικών και όπλων θεωρούταν σχεδόν… απαραίτητη. Αλλωστε το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της βιαιότητας που επικρατούσε στο χώρο του χιπ χοπ είναι καταγεγραμμένο το 1996, όταν στις Η.Π.Α ήταν ήδη διαδεδομένη αυτή η μουσική. Συγκεκριμένα, στις 13 Σεπτεμβρίου του 1996 όλοι όσοι ασχολούνταν με το χιπ χοπ έμειναν άναυδοι όταν πληροφορήθηκαν πως ο 2pac και ο Notorious Big, δύο πασίγνωστοι MC’s, δολοφονήθηκαν μετά από συμπλοκή με αντίπαλη συμμορία.
Ωστόσο, με τον καιρό τα στοιχεία του χιπ χοπ άρχισαν να γίνονται αγαπητά από όλο και περισσότερους ανθρώπους. Το γεγονός ότι δεν χρειάζονταν ιδιαίτερες μουσικές γνώσεις ή καλλιτεχνικό ταλέντο, προσέλκυσε αρκετούς να ασχοληθούν είτε με τη rap, είτε με το graffiti. Ηταν μια μορφή έκφρασης ανοιχτή σε όλους, χωρίς κανένα κοινωνικό περιορισμό. Ηδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 το χιπ χοπ ήταν διαδεδομένο στους κατοίκους των Η.Π.Α.
Αρχισαν να οργανώνονται συναυλίες, να βγαίνουν δίσκοι από τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες, να εκτιμούνται τα καλύτερα σχέδια στους δρόμους των πόλεων. Η κουλτούρα του χιπ χοπ είχε γίνει πλέον αποδεκτή από το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Το 1988 το μουσικό κανάλι της Αμερικής MTV, ξεκίνησε μια εκπομπή που ανέδειξε πιο πολύ από κάθε τι άλλο τη κουλτούρα του χιπ χοπ. Ο λόγος για το Yo! MTV Raps που σε καθημερινή βάση έπαιζε στις τηλεοράσεις και μετέδιδε χιπ χοπ τραγούδια από διαφόρους καλλιτέχνες.
Κάπου εκεί ξεκίνησε και η εμπορευματοποίηση του χιπ χοπ. Δισκογραφικές εταιρίες πλέον ασχολούνταν έμπρακτα με τους… περιθωριακούς που ως τότε απαξίωναν. Δημιουργήθηκαν δίσκοι με μεγαλύτερη ποιότητα και οργάνωση ενώ άρχισαν να γίνονται μεγάλες συναυλίες εντός και εκτός των συνόρων των Η.Π.Α. Η κουλτούρα του χιπ χοπ έγινε γνωστή στις ευρωπαϊκές χώρες, με συγκροτήματα όπως οι Wu tang clan να γίνονται παγκοσμίως γνωστά, γκραφιτάδες να γίνονται γνωστοί για το έργο τους και χορευτικά σύνολα αποτελούμενα από breakdancers να εμφανίζονται σε πίστες.
Τα φώτα της δημοσιότητας που ξαφνικά έπεσαν πάνω στους… καλλιτέχνες του δρόμου, κατάφεραν σε μεγάλο ποσοστό να αλλάξουν το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της κουλτούρας. Τόσο τα συγκροτήματα όσο και οι γκραφιτάδες άρχισαν να στοχεύουν στο κέρδος, λέγοντας το ξεκάθαρα στα κομμάτια τους και αλλάζοντας το περιεχόμενο των στίχων τους. Αρχισαν να προβάλλονται video clip με MC’s να φορούν ακριβά ρούχα και ρολόγια, αλλά και να ηχογραφούνται τραγούδια που ακούγονταν πιο εύκολα από το ευρύ κοινό. Ωστόσο, γρήγορα έγινε ο διαχωρισμός των «αυθεντικών» ακόλουθων του χιπ χοπ και αυτών που αποσκοπούσαν αποκλειστικά στο κέρδος. Οσοι προσπάθησαν να αλλάξουν τα στοιχεία του χιπ χοπ προς όφελος τους, αποκλείστηκαν από τον «σκληρό πυρήνα» του και εισχώρησαν πιο βαθιά στη μουσική βιομηχανία δημιουργώντας οπαδούς αλλά και… αντιπάλους.
Βέβαια, την ώρα που στις Η.Π.Α το χιπ χοπ είχε ήδη γίνει… μόδα, στην Ελλάδα ήταν ακόμα μια άγνωστη ορολογία. Το πρώτο άλμπου ελληνικού συγκροτήματος κυκλοφόρησε από τους F.F.C το 1993 με όνομα «Σκληροί καιροί». Την ίδια στιγμή, συγκροτήματα όπως οι Terror X Crew και οι Active Member άρχισαν να ηχογραφούν τα πρώτα τους τραγούδια. Λίγα χρόνια μετά, η ελληνική χιπ χοπ σκηνή άρχισε να εμπλουτίζεται με συγκροτήματα όπως τα Ημισκούπμρια και οι ΖΝ. Ωστόσο, μέχρι και το 2000 το ελληνικό χιπ χοπ δεν είχε καθόλου μεγάλη απήχηση στο ευρύ κοινό.
Από το 2000 μέχρι και σήμερα όμως, έχει καταφέρει να κάνει τεράστια βήματα προόδου, τουλάχιστον όσο αφορά την ενσωμάτωσή του στη κοινωνία. Μέσα σε λίγα χρόνια έχουν δημιουργηθεί πάρα πολλά μουσικά σχήματα με μεγάλο αριθμό «πιστών» ακροατών. Παράλληλα, τα τραγούδια άρχισαν να αναπαράγονται σε ραδιοφωνικούς σταθμούς και σε τηλεοπτικά προγράμματα, ενώ πολλά άτομα άρχισαν να ασχολούνται και με το breakdance και το graffiti.
Το στοιχείο όμως που κάνει ιδιαίτερο το χιπ χοπ ακόμα και σήμερα, μετά την πλήρη εμπορευματοποίηση του, είναι πως τα άτομα που ασχολούνται με αυτό συνεχίζουν να έχουν ως επί τω πλείστων τον ίδιο, ανεπηρέαστο τρόπο ζωής και σκέψης. Οσο και να έχουν αλλάξει τα δεδομένα της μουσικής βιομηχανίας που σχετίζονται με το χιπ χοπ, οι καλλιτέχνες με τη μεγαλύτερη απήχηση παραμένουν «αυθεντικοί» εκπροσωπώντας όσα έκαναν τη κουλτούρα αυτή αγαπητή σε όλο το κόσμο.
πηγή: iefimerida.gr
